Şimdi ve gelecek için daha iyi bir çalışma hayatına liderlik etme vizyonuyla iş dünyasına rehberlik eden PERYÖN, Mehmet Koçak Danışmanlık iş birliğiyle gerçekleştirdiği araştırmada insan kaynakları profesyonellerinin EYT ile ilgili görüşlerini değerlendirdi. Anket sonuçlarına göre işçilik alacaklarına bağlı mali konular İK profesyonelleri tarafından çözülmesi gereken bir sorun olarak görülüyor.

İlk aşamada yaklaşık 2 milyon 250 bin kişiyi etkileyecek olan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi yakın zamanda yürürlüğe giriyor. Emeklilik şartlarının yanı sıra mali yönetim ve iş gücü planlaması da EYT düzenlemesi ile gündemdeki konular arasında. İnsan kaynaklarının geleceğini şekillendirmeyi kendine görev edinen PERYÖN- Türkiye İnsan Yönetimi Derneği iş dünyasında önemli düzenlemeleri gündeme getiren EYT’yi insan kaynakları profesyonellerinin bakış açısıyla değerlendirmek üzere Mehmet Koçak Danışmanlık iş birliğiyle bir araştırma gerçekleştirdi. 

Araştırmada İK çalışanlarının EYT yasasının olası etkilerine dair görüşleri profesyonel bakış açısı ile ve bireysel tercihler olmak üzere iki başlıkta değerlendirildi. Anketteki bulgulara göre EYT sonrası büyük oranda iş değişikliği ya da iş gücü yer değişimi beklenmiyor. Diğer yandan işçilik alacaklarına bağlı mali konular İK profesyonelleri tarafından çözülmesi gereken bir sorun olarak görülüyor.

Araştırmaya göre EYT sonrası iş dünyasının İK politikalarında yeni düzenlemelere ihtiyaç olduğuna dikkat çeken PERYÖN Yönetim Kurulu Başkanı Buket Çelebiöven “EYT ile birlikte şirketlerin İK politikalarını gözden geçirmeleri gerekecek. Bu kitlenin ihbar zorunluluğu yok, işe devam etmelerinin önünde bir engel de yok. İK profesyonellerinin proaktif davranarak ihbar öneri sistemi geliştirmesi gibi yeni uygulamaları devreye alması iş gücü planlaması adına önemli. Kıdem tazminatlarından oluşacak maliyetlerin yönetimini de göz önünde bulundurduğumuzda EYT 2023 yılında iş dünyasının İK planlarında önemli bir yer tutacak” açıklamasında bulundu.

Mehmet Koçak Danışmanlık Kurucu Ortağı ve PERYÖN Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Koçak iş gücü kaybını önlemek için EYT’nin finansman yönetimine ilişkin şu değerlendirmede bulundu: “EYT’nin kamu finansmanına, sosyal güvenlik kurumuna ve şirketlerin insan kaynakları finansmanına mali olarak bir yük getireceği ortada. Burada maliyet zorluklarının ortadan kaldırılması, kıdem tazminatı ödemelerine finansman kaynağı yaratılması işletmeler ve çalışanları mağdur etmeden sürecin yönetilmesi için önem arz ediyor. Maliyet zorlukları ortadan kaldırılırsa, kıdem tazminatı ödemelerine finansman olarak yardımcı olunursa işletmeler de EYT sonrası kıdemli çalışanlarını kaybetmeyecektir.”

Kitlesel Emeklilik EYT’yi İK Profesyonelleri Değerlendirdi

Emeklilik taleplerinin kitlesel olması ve EYT yararlanıcılarının büyük ölçüde aktif çalışma yaşamını sürdürmeyi planlaması EYT yasasının gündemi etkileyen iki ayırt edici özelliği. Bu iki temel etkinin yarattığı tartışmalara göre İK profesyonellerinin bakış açısını ortaya koyan araştırmanın sonuçlarına yönelik değerlendirme şu şekilde:

            - İşçilik Alacakları ve Alternatif Uygulamalar

Araştırma verilerine göre İK profesyonelleri, kıdem tazminatının mali yük oluşturduğu ve kıdem tazminatı ödemelerinde gecikmeler yaşanabileceği görüşüne katılıyor. Ayrıca İK profesyonelleri, %82 katılım oranıyla EYT sonrasında kıdem tazminatı ödemelerinde gecikmeler yaşanacağını düşünüyor. Dolayısıyla kıdem tazminatının mali bir yük oluşturması, ödemeler bakımından yaşanacak olumsuz gelişmelere dikkat çekiyor. 

- Sosyal Güvenlik Etkileri

İK profesyonelleri, EYT sonrasında sosyal güvenlik sisteminin olumsuz etkileneceği ve kayıt dışı istihdamın artacağı görüşündeler.

Ayrıca emekli çalışanlar ile emekli olmayan çalışanlar arasındaki prim farklarından kaynaklanan endişelerin EYT sonrası istihdamı etkileme potansiyeline sahip olması oldukça önem arz ediyor. Mevcut sosyal güvenlik sisteminde emekli olmayan çalışan istihdamına kıyasla, emekli çalışanlar için ödenen SGK işveren payı yüksek. EYT yararlanıcılarının büyük oranda çalışma hayatına devam edecek olması, SGK prim yükü açısından düşündürücü. 

Araştırma sonuçlarına göre kritik olan bulgu, EYT yararlanıcılarının istihdamının kolaylaştırılması ihtiyacı. İK profesyonellerinin çoğu, emekli çalışanlar için ödenen sigorta prim maliyetleri düşürülmediği sürece istihdamın güçleşeceği görüşündeler. 

             - İnsan Kaynakları Rutini ve İşleyişi

İnsan kaynakları işleyişinin EYT taleplerinin işleme alınmasıyla birlikte olumsuz etkileneceği potansiyel olumsuzluk olarak değerlendirilmekteyken, İK profesyonelleri bu görüşe katılmıyorlar. İK rutin işleyişinin aksamayacağını düşünen İK profesyonellerinin oranı %64.

             - Yetenek ve Deneyim

Gündem tartışmalarına yönelik yöneltilen yargısal ifadelerde ilk olarak, İK profesyonellerinin çoğunlukla EYT sonrasında şirketlerin kitlesel yetenek kaybına uğramayacağı görüşüne katıldıkları görülüyor (%54). EYT’lilerin çalışma hayatına devam edecek olması, bu görüşü etkileyen muhtemel unsur.

İkinci olarak, İK profesyonelleri EYT’nin şirketlerin deneyim hafızasında kayıp yaratacağı görüşündeler (%62- Katılımcı Görüş).  EYT faydalanıcısı olması beklenen 40-50 yaş grubu çalışanların aynı zamanda şirketler açısından “deneyim hafızası” olması, İK profesyonellerinin katılımcı görüşünü etkilemekte.

             - Bireysel Tercihler

EYT kapsamında olan İK profesyonellerinin büyük çoğunluğu, EYT yasasından faydalanmayı düşünürken bu kişilerin de büyük çoğunluğu (%97), aynı veya farklı işyerinde aktif çalışma hayatlarına devam etmeyi istiyor. Ayrıca çalışma yaşamına devam edecek İK profesyonellerinin büyük ölçüde aynı işyerinde devam etmeyi düşünmesi (%85) kritik bulgular arasında.

Son olarak, İK profesyonellerinin aktif çalışma hayatına devam etmelerini etkileyen unsurlara sırasıyla bakıldığında, kariyerin sürdürülebilir olması ve gelir yetersizliği düşünceleri baskın olurken, deneyimin aktarılmasına ihtiyaç duyulması da bu unsurlar arasında yer alıyor.