Perakende sektörünün yapısını belirleyen temel piyasa dinamiklerinin başında organize ve geleneksel perakendenin faaliyetlerinin düzenlenmesi, tedarikçilerle perakendecilerin ilişkileri ve AVM’lerin perakende sektöründe oynadığı rol geliyor.

Yapılan araştırmalar sırasında, sektörde farklı ticari menfaatleri temsil eden tarafların gerek mevcut durum gerekse perakende sektörüne dönük politikalara dair beklentilerde farklı görüşlere sahip oldukları gözlemlendi. Bununla beraber, tüm taraflar eşit ve adil bir rekabet ortamının oluşturulması; böylece sektörün sürdürülebilir olarak büyümesinin hem tüketiciye hem de Türkiye ekonomisine katkı sağlayacağı ifade edildi.

COVID-19 pandemisiyle beraber işletmeler tarafında gündeme gelen konulardan biri organize ve geleneksel perakende arasındaki farkların tüketiciye yansıması oldu. Organize perakende sektörünü temsil eden araştırma şirketleri, bu konuyla ilgili çeşitli görüşler dile getirmiştir. Bu görüşler özellikle pandeminin getirdiği hijyen, dijitalleşme, teslimat gibi konuların yönetilmesi açısından önem kazanmıştır. Bununla beraber, organize perakendenin Türkiye'de hâlâ gelişmiş piyasalar seviyesinde olmadığı da vurgulanan bir husus..

Organize perakende Türkiye’de henüz %32’ler çerçevesinde, %68 hala geleneksel perakende olarak devamını sürdürüyor. Lakin gelişmiş ülkelere baktığımız zaman oranlar %60- 80 arasında değişim gösteriyor. %32’lik bu oran gelişmiş ülkelerin yarısının bile altında kalıyor. Organize perakende ve geleneksel perakendenin en çok ayrıldığı en önemli nokta teknoloji. Covid’i sıkıntısız geçirmemizin bir nedeni organize perakendemizin teknolojik altyapı konusunda sağlam olması şeklinde ifade edebiliyoruz. Bununla beraber organize perakende açısından görüşlerini dile getiren katılımcılar, sektörde adil rekabet ortamının temin edilmesi konusunda önerilerini dile getiriyorlar. Geleneksel perakende ile organize perakendenin birbirini tamamlayan unsurlar olduğunu ifade eden katılımcılar, tüketicilere yarar sağlanması için kamu politikalarının da bu anlayışı yansıtması gerektiğini belirtiyorlar.

Sektörde denetim konusunun özellikle modern perakendecilikte daha kolay olduğunu vurgulayan katılımcılar, bu disiplinin düzenli ve geliştirilmiş kontrol mekanizmalarıyla perakendeye tamamına yayılması gerektiğini belirtiyorlar. Diğer bir taraftan, COVID-19 salgınının perakende sektöründe faaliyet gösteren organize perakende işletmelerinin mevcut iş yapma biçimlerini değiştirdiği gözlemleniyor. Pandemi sürecinde organize perakendenin özellikle değişen tüketici taleplerine daha hızlı bir şekilde adapte olduğunu belirten kuruluşlar, bunun ekonomik büyüklüğe de olumlu yansıdığını ifade ediyor.

Sektörün tedarikçi kanalları tarafından yapılan araştırmalar katılım sağlayan yöneticiler, organize perakende zincirlerinin COVID-19 ile perakendede ivme kazanan modernleşme trendine adapte olmak için tüketicinin değişen ihtiyaçlarına yönelik birçok yeni uygulamayı hayata geçirdiğini öne sürerken, kendi ağlarındaki geleneksel perakende kanallarının da bu değişime ayak uydurması için çeşitli projeler yürüttükleri ifade edilmektedir.

Perakende sektörü çapında uluslararası rekabet konusunda markalaşmaya da dikkat çeken katılımcılar Türkiye’nin markalaşmayı özendirmesinin çok önemli olduğunu belirterek, geçmiş yıllarda uluslararası markalara sahip olma konusunda yeteri kadar hevesli davranılmadığının altını çiziyorlar.

M. Sabri Danabaş

mehmetsabridanabas@gmail.com